Bijgewerkte modellen van Alfred Riess.
De modeltrams
Modellen van de PCC zijn nog niet zo lang te koop. In 2016 startte WeKra een eerste PCC project. Pas in 2003 kwam uit Neurenberg het bericht over een model van Alfred Riess. Modellen van WeKra zijn alleen bij intekening te koop. In januari 2025 was er voor de PCC's een orderstop. Modellen van Alfred Riess zijn via Kuijper's Hobbyhuis in Utrecht doorlopend te koop.
WeKra
Ik heb nog geen model van WeKra en kan geen ervaring delen. Wel is bekend dat de modellen er goed uitzien. De afwerking is bijzonder strak. WeKra levert de modellen (indien gewenst) digitaal en met verlichting. Ik hoop later een model van WeKra te mogen ontvangen.
Foto: WeKra
Alfred Riess
Voor dat ik startte met de bouw van de modeltrambaan heb ik de zekerheid willen hebben dat modellen verkrijgbaar waren. Dat was het geval bij de modellen van Alfred Riess. In vergelijk met die van Wekra zijn de modellen van Riess minder strak afgewerkt, hebben geen decoder en zijn niet voorzien van verlichting. Toch besloot ik een aantal trams te kopen om ten minste te kunnen proefrijden tijdens de bouw. Na drie maanden reden er vijf PCC's van Riess storingsvrij op mijn modeltrambaan.
Links de 1151 zoals door Riess geleverd en rechts na de aanpassingen die ik aan alle trams heb uitgevoerd.
Ik wil benadrukken dat alle Riess trams die ik via Kuijper geleverd heb gekregen uitstekend rijden op mijn modeltrambaan. Bij hogere snelheden is er wel een licht brommend geluid, waarschijnlijk veroorzaakt door de cardanoverbrenging tussen de Halling draaistellen en de motor. Daar is misschien nog wel wat aan te doen. De trams kunnen ook heel mooi stapvoets rijden.
Bij Kuijper ben je afhankelijk van de door Riess gemaakte uitvoering. Zo leverde Riess de OV-gele 1300 alleen in de laatste uitvoering met twee-kleurig HTM logo. Ook voor een 1200 was er in september 2024 voor mij geen model uit 1975 met zwart HTM logo. Ik besloot na te gaan of er op verzoek een bepaalde uitvoering leverbaar was. De man achter Skiptram had contact met Riess en bestelde voor mij twee "kale" kappen. Die kappen werden aan hem ongemonteerd geleverd. Ik ging er van uit dat Skiptram zorg zou dragen voor de montage en het aanbrengen van de decals, maar dat gebeurde niet. Ik mocht dat zelf gaan doen.
Links het "bouwpakket" en rechts de 1200 tijdens het aanbrengen van de decals.
Er bleek nog al wat aan die kappen mis te zijn. De gele was heel mooi, maar het reclamebord op het dak zat scheef. Bij de 1200 viel de grove afwerking van de zwarte "deurrubbers" het meest op. Daarnaast zat er een raam scheef in de tram en was de kap moeilijk op het onderstel te zetten. Ik heb de zwarte verf er af geschuurd, het beige bijgewerkt en "deurrubbers" van zwarte decals aangebracht. Deze waren door Skiptram al bijgeleverd. Pas na het vastzetten van de (van decals voorziene) kap op het onderstel bleek dat de kap behoorlijk getordeerd was.
Foto boven: De voorzijde van de 1200 stond 3,5 graad gedraaid t.o.v. de achterzijde en dat zat niet in het frame!
Foto rechts: Vanuit een ander standpunt viel dat niet op.
Het harde kunststof recht krijgen is mogelijk door de kap in heet water te zetten. Maar dat geeft wel een risico op loslaten van onderdelen. De kap bleek wel buigbaar. Ik zet de kap eerst gedurende lange tijd onder druk in tegenovergestelde richting. Eerst maar eens zien of dat voldoende helpt. Het eerste resultaat is dat de kap terugbuigt, maar steeds langzamer.
Ik vraag me wel af hoe het kwam dat aan beide losse kappen iets mankeerde terwijl alle uit Utrecht verkregen gemonteerde trams prima in orde waren.
De constructie van de Riess PCC
Voor het aanbrengen van decoders moesten de kappen eraf. Daardoor kreeg ik inzicht in de constructie. Ook het ongemonteerd geleverd krijgen van twee trams gaf mij enige ervaring met het werken aan deze trams.
Boven: Vangraam is losgemaakt van de stootlat en zodanig naar achteren verplaatst dat de schroef van de koppelstang ook bereikbaar is.
De kap zit vast met drie microboutjes. De ene bout voor in de neus zit onder de koppelstang welke weer onder het vangraam vast geschroefd zit. Als het vangraam meermaals gebogen wordt breekt het af! De trams worden door Riess geleverd met vangraam en stootlat aan een messing plaatje dat vastgelijmd zit. Een paar reserve plaatjes kan geen kwaad! Ik heb al bij enkele trams het messing plaatje doorgesneden. Daarna is het deel met vangraam losgemaakt, verstevigd en naar achteren geplaatst.
Bij de werkelijke tram voorkomt het vangraam dat voor de tram gevallen personen onder de wielen geraken. Wanneer de stootlat naar achteren geduwd wordt klapt het vangraam naar beneden en maakt de tram een noodstop. Het vangraam zit dan ook wat meer naar achteren dan op het messing plaatje van Riess.
Na het verwijderen van de microboutjes schuift de kap zo van het frame. Maar dan moet het interieur nog van het frame af en dat zit vastgelijmd. Die lijm is week en kan losgesneden worden. Naderhand bevestig ik het interieur weer met een paar dotten Bisontix.
Dan de decoder. Ik heb in oude frames een bakje gefreesd zoals het in nieuwere frames al aanwezig was. Ik heb bij alle trams een Lenz SILVERmini+ decoder geplaatst. Het metalen interieur heb ik aan de onderzijde t.p.v. de decoder voorzien van isolatietape.
Foto links onder:
Alles uitgenomen. Indien de cardanas met een erg lang dwarsstokje in de cardankoppeling van een draaistel wordt gezet kan dat dwarsstokje een tandwiel raken wat een ratelend geluid oplevert.
Rechts: Zo wordt een Riess tram ook wel geleverd, met sommige stroomafnemers op de wielen i.p.v. tegen de achterzijde.
SchaKu, vlaggestokhouder en dakreclame
De PCC's hebben buisjes op het dak waarin tijdens feestdagen stokken met vlaggetjes worden gezet. Die zijn bij de Riess tram afgebeeld als een soort hoorntjes en breken snel af. Ik heb ze vervangen door 0,2 mm gitaarsnaar in een 1 mm messing buisje.
Op de foto rechts is te zien dat de oorspronkelijke "hoorntjes" al afgebroken zijn.
Ik heb al mijn PCC's voorzien van Scharfenberg-Kupplungen (SchaKu) van Harmsen Modellbau.
Foto boven: SchaKu van Harmsen Modellbau,
zelf voorzien van slangetjes uit zwart decoderdraad.
Op de Riess trams zit vaak reclame die niet overeen komt met het tijdperk van de tram. Deze wagens met zwart HTM logo hadden de eerste dakreclames op PCC's tot ca. 1973.
Dus:
Heineken en Olga eraf en Histor er op.